Rewitalizacja

Co to jest rewitalizacja?

Rewitalizacja to metoda ożywiania zdegradowanych obszarów. Jest inicjowana i koordynowana przez samorząd gminy. Jak mówi definicja ujęta w ustawie: Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji.

Co jest celem rewitalizacji?

Głównym celem realizacji programu rewitalizacji jest wyprowadzenie obszaru ze stanu kryzysowego poprzez usunięcie albo wyraźne złagodzenie zjawisk, które spowodowały jego degradację. Zasadniczym celem rewitalizacji będzie tym samym podjęcie kompleksowych, zintegrowanych działań przy aktywnym udziale mieszkańców całej Gminy, ukierunkowanych na ograniczenie problemów społeczno-gospodarczych poprzez wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów.

Dla kogo jest rewitalizacja?

Rewitalizacja jako proces prowadzi przede wszystkim do poprawy jakości życia na danym obszarze. Korzyści z niej odnoszą więc uczestnicy życia na terenie gminy, tj.: samorząd, mieszkańcy, organizacje społeczne, przedsiębiorcy, a w szczególności wszystkie grupy społeczne zagrożone kryzysem. Opracowany Program rewitalizacji potrzebny jest ponadto władzom samorządowym, instytucjom gminnym, organizacjom pozarządowym oraz przedsiębiorcom, do skutecznego aplikowania o środki zewnętrzne na realizację projektów, które ograniczą negatywne skutki niekorzystnych zjawisk społecznych, gospodarczych, przestrzennych, technicznych i środowiskowych. Ważne jest, aby Program rewitalizacji dotyczył zasadniczych problemów danej części gminy i ujmował działania w sposób kompleksowy. Oznacza to próbę rozwiązania wszystkich problemów danego obszaru poprzez katalog komplementarnych działań, które będą przeciwdziałały sytuacji kryzysowej. W przygotowanym Programie należy ująć możliwość finansowania działań zarówno ze środków unijnych, prywatnych oraz publicznych. Koniecznym jest zaangażowanie osób, instytucji czy organizacji, które są odpowiedzialne za rozwiązywanie problemów, a także tych, którzy chcą w tym procesie uczestniczyć i czują się za niego odpowiedzialni.

Na czym polega planowanie rewitalizacji?

Działania i projekty rewitalizacyjne – stanowią główny element programu rewitalizacji. Faktycznie oznacza to, że w programie rewitalizacji określa się dość szczegółowo jakie przedsięwzięcia będą realizowane, wskazując przy tym źródło ich finansowania. W przypadku projektów realizowanych przez gminę konieczne jest zabezpieczenie środków w budżecie gminy i ujęcie projektów w Wieloletniej Prognozie Finansowej. Kluczowe zatem jest zaplanowanie wspólnie z mieszkańcami, innymi interesariuszami z danego obszaru gminy pomysłów na projekty rewitalizacyjne. Program rewitalizacji, co do zasady jest programem wieloletnim i długofalowym. Projekty rewitalizacyjne są przygotowywane i realizowane przez samorząd lokalny, samorządowe jednostki organizacyjne, podmioty sektora prywatnego, organizacje pozarządowe, związki wyznaniowe, osoby fizyczne – indywidualnie lub grupowo, wspólnoty mieszkaniowe czy spółdzielnie. Cechą charakterystyczną programowania procesu rewitalizacji jest uspołecznienie, czyli prowadzenie go w taki sposób, który umożliwi interesariuszom – partnerom społecznym, uczestnictwo w budowaniu planu działań rewitalizacyjnych.

Kto może zgłosić projekt rewitalizacyjny?

Projekt taki może zgłosić każdy. Każdy pomysł jest warty rozważenia, dlatego warto wziąć udział w otwartych spotkaniach i warsztatach. Projekty rewitalizacyjne, muszą być wzajemnie do siebie dopasowane, tworząc komplementarną paletę działań. Oczywiście, jak każdy projekt, przedsięwzięcia rewitalizacyjne muszą być realne do wdrożenia. Czyli przykładowo jeśli planujemy infrastrukturę publiczną – Gmina musi dysponować odpowiednimi gruntami, obiektami i oczywiście środkami finansowymi.

Jak wygląda finansowanie działań rewitalizacyjnych?

Dzięki opracowaniu Gminnego Programu Rewitalizacji możliwe będzie pozyskiwanie środków finansowych na realizację wskazanych w Programie projektów, w tym z Unii Europejskiej. O specjalnie wyznaczone środki finansowe na realizację projektów na terenach objętych rewitalizacją mogą wnioskować nie tylko gminy, lecz także spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, przedsiębiorcy.

Szczególne środki prawne na obszarze rewitalizacji (środki fakultatywne)

Rada gminy może postanowić w uchwale wyznaczającej obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji o zastosowaniu szczególnych środków prawnych, których celem jest zabezpieczenie obszaru rewitalizacji przed działaniami, które mogą utrudnić lub wręcz uniemożliwić przeprowadzenie procesu rewitalizacji.

Prawo pierwokupu

Rada gminy może przewidzieć w uchwale wyznaczającej obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji prawo pierwokupu na rzecz gminy wszystkich nieruchomości położonych na obszarze rewitalizacji. Zastrzeżenie to zrodzi po stronie gminy ustawowe prawo pierwokupu, którego pominięcie w umowie sprzedaży nieruchomości położonej na obszarze rewitalizacji skutkować będzie nieważnością takiej umowy.

To narzędzie przewidziano dla zabezpieczenia potrzeb społecznych – np. docelowego wykupu gruntów pod infrastrukturę publiczną, publiczne tereny zieleni, sportu i rekreacji.

Gmina Kobierzyce, jak wynika z projektu uchwały o wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, nie zamierza korzystać z tego prawa.

Zakaz wydawania decyzji o warunkach zabudowy

Wyznaczając obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji rada gminy może ustanowić na obszarze rewitalizacji zakaz wydawania decyzji o warunkach zabudowy dla wszystkich albo określonych w uchwale zmian sposobu zagospodarowania terenu wymagających tej decyzji, w tym zmian sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, jeżeli stan zagospodarowania obszaru rewitalizacji oraz stopień jego pokrycia miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego wskazują, że nieustanowienie zakazu może doprowadzić do niekorzystnych zmian w zagospodarowaniu obszaru rewitalizacji, pogłębiających niekorzystne zjawiska uzasadniające wyznaczenie obszaru zdegradowanego.

Powyższe nie dotyczy Gminy Kobierzyce z uwagi na fakt, iż cały teren gminy pokryty jest miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego.

Specjalna Strefa Rewitalizacji

Decyzja w sprawie SSR jest całkowicie dobrowolna, tzn. gmina ma możliwość, ale nie obowiązek jej ustanowienia. SSR obejmuje zestaw różnorodnych narzędzi, np. uprzywilejowanie społecznego budownictwa czynszowego, czasowa przeprowadzka lokatora gminnego zasobu mieszkaniowego, prawo pierwokupu, dotacje, możliwość zwiększenia stawki opłaty adiacenckiej do 75 %, których celem jest usprawnienie procesu rewitalizacji.

SSR może istnieć nie dłużej niż 10 lat, bez możliwości przedłużenia. Decyzja w przedmiocie ustanowienia SSR musi być podjęta w momencie opracowywania projektu GPR. Na tym etapie jest już wyznaczony obszar rewitalizacji, znane są problemy występujące na tym obszarze oraz ich natężenie. Należy wówczas przeanalizować zgłoszone projekty rewitalizacyjne i zastanowić się nad możliwością ich realizacji bez wykorzystania narzędzi SSR.

Gmina Kobierzyce, z uwagi na cele i priorytety ustalone w Strategii Rozwoju Gminy Kobierzyce m.in. wzrost jakości życia mieszkańców oparty na integracji, współdziałaniu i oddolnej aktywności oraz odpowiedzialne i inteligentne gospodarowanie zasobami środowiskowymi, nie widzi potrzeby do tego, aby ustanawiać Specjalną Strefę Rewitalizacji.

 - Uchwała o wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji w gminie Kobierzyce - konsultacje

 - Gminny Program Rewitalizacji - Praktyczny Poradnik dla Mieszkańców i Władz Lokalnych

 - Harmonogram prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Kobierzyce

DODANO: 2023-03-21    I   AUTOR: Admin UGK - P.E